Een vennootschap pleegt een onrechtmatige daad
Wat is buitencontractuele aansprakelijkheid? In algemene termen bewoordingen gaat
het. hier over de aansprakelijkheid die fysieke personen of rechtspersonen dragen voor hun handelingen. Men spreekt ook van foutaansprakelijkheid. Als u door
een foute handeling schade veroorzaakt aan een ander, dan bent u daarvoor
aansprakelijk..
Ook rechtspersonen vennootschappen en verenigingen kunnen tegen zon foutaansprakelijkheid aanlopen. De huidige wettekst spreekt wel van een 'daad van de mens', maar de.rechtspraak.maakt geen onderscheid tussen particulieren en rechtspersonen. Het probleem is echter dat de juridische begrippen vennootschap of vereniging geen fysieke handelingen kunnen stellen; het is uiteindelijk altijd een mens van vlees en bloed die een daad heeft gesteld of die een beslissing heeft genomen. Toch wordt onder de bestaande wetgeving de buitencontractuele aansprakelijkheid altijd toegerekend aan de vennootschap..
De organen van de vennootschap, en
de bestuurder meer in het bijzonder, zijn zelden persoonlijk aansprakelijk,
behalve in geval van bestuurdersaansprakelijkheid en in geval van
precontractuele aansprakelijkheid..
Nieuwigheden
Het voorontwerp van de parlementaire commissie voert een
nieuw boek 5 Verbintenissen in in het nieuwe Burgerlijk
Wetboek. De ontwerptekst bevat een nieuw artikel 5.144, dat alle twijfel over de
conceptuele toepasselijkheid van de regels inzake de foutaansprakelijkheid op
rechtspersonen weg neemt: de buitencontractuele aansprakelijkheidsregels zijn in
beginsel van toepassing, zowel op fysieke personen, als op rechtspersonen, en
zowel op private, als op publieke rechtspersonen.
Het nieuwe artikel 5.146 wordt het centrale artikel over de
foutaansprakelijkheid. Het zegt heel eenvoudig: wie door zijn fout schade
veroorzaakt aan een ander, is ertoe gehouden die te herstellen. Dat artikel
maakt met opzet geen onderscheid meer tussen fysieke personen en rechtspersonen...
Dat betekent ook dat de foutaansprakelijkheid van de rechtspersonen niet per
definitie moet voortkomen van de fouten van hun vennootschapsorganen (bestuurders)..
Omgekeerd, blijven de fouten van de organen in de uitoefening van hun
functie, de rechtspersoon nog steeds verbinden..
Het toekomstige artikel 5.147 definieert een fout als een tekortkoming aan een
gedragsregel die volgt uit de wet of uit de algemene zorgvuldigheidsplicht die
geldt in het maatschappelijke verkeer.
Artikel 5.148 gaat daarop door, door de rechter de mogelijkheid te geven om bij
de beoordeling van de algemene zorgvuldigheidsnorm onder meer rekening te houden
met de beginselen van goed bestuur en goede organisatie. Met andere woorden,
een vennootschap is niet alleen aansprakelijk voor de fouten van haar
bestuurders, maar ook voor de schade die ontstaat door een gebrekkige
organisatie!
Tot slot is er nog een nieuw artikel 5.158, dat een foutloze aansprakelijkheid
invoert specifiek voor rechtspersonen. Zo is de rechtspersoon aansprakelijk voor
de schade die veroorzaakt wordt door zijn niet-ondergeschikte personen met een
bestuursfunctie. Die bepaling is gebaseerd op het huidige artikel 1384 van het
Burgerlijk Wetboek, dat meesters aansprakelijk stelt voor de daden die gesteld
worden door hun aangestelden vergeet niet dat veel regels uit het oude
Burgerlijk Wetboek nog uit de 19e eeuw stammen...
Toekomstige wetgeving
Het nieuwe Boek Verbintenissen met de nieuwe aansprakelijkheidsregels is nog
niet definitief en het is, bij het afsluiten van dit artikel, nog niet afgeklopt
op regeringsniveau. Maar omdat het om een technische materie gaat, is de kans
groot dat de nieuwe aansprakelijkheidsregels er komen. De vraag is dan ook niet
zozeer wát komt eraan, maar wannéér komt dit eraan.